(citaat, Roland Barthes uit Barthes door Barthes)

MASTERCLASS

De voorstelling begon met een kijkje in de masterclass dirigeren van dirigent Musin

De video laat zien hoe de dirigent Musin als een strenge meester zijn pupillen de kneepjes van het dirigeren bijbrengt. Er is geen orkest aanwezig, de focus is volledig op het lichamelijk presteren van de leerling. Iedere kleine nuance die met behulp van het hele lichaam per ongeluk of bewust aan de beweging van het dirigeerstokje wordt meegegeven heeft onoverkomelijk een muzikale reactie van de muzikant tot gevolg. Musin probeert met harde hand zijn pupillen bewust te maken van de kunst van het zgn. 'lichamelijk muzikaal artikuleren'. Voor een leek, die niet bekent is met de functie en betekenis van de met zorg gekozen en geartikuleerde gebaren die de dirigent maakt en hoe deze direct in verbinding staan met de interpretatie en uitvoering en dus met de ontelbare verfijningen en nuaces die vanuit de partituur in de muziekuitvoering gelegd kunnen worden, denkt dat deze mannen op zeer kunstige wijze lucht staan te bewegen. Voor hen grenst deze video dus aan het absurde. De inhoud van het dirigeren (zoals de kern van ieder specialisme waar wij onbekend mee zijn) ontgaat ons dan de volledig. Wat over blijft is een absurde dialoog die gepaard gaat met gedragingen, die de wrange psychologie rondom de relatie meester en leerling illustreren...

Ik ben de versteende mens
En zij. Wij.
ik zie ons als voorbeeldig

DE VERSTEENDE VROUW

(voice-over versteende vrouw , naar teksten van Monique Wittig) :

Je staat nu al zo lang in het licht. Een zachte tocht trekt langs de palm van je hand, een lichte tinteling op de huid; je hand wordt rustig.
Je huid tast voorzichtig de lucht af. Je laat de warmte van de zon in je lichaam trekken.
Alle spanning en alle stijfheid verdwijnt uit je lichaam.
Eerst uit je hoofd, je nekspieren, je schouders, je romp, je benen...
Ook je tenen worden warm, ze komen langzaam tot leven.
Je ziet hoe de pezen zich aanspannen en weer loslaten.
Je aderen zwellen op, ze stromen vol met bloed; eerst over de wreef, dan naar de hiel om met de achillespees ver onder de huid te verdwijnen.
Je volgt de stroom opwaarts met je wijsvinger, je drukt op de ader, kruipt met het blauwe schijnsel mee omhoog.
Je drukt voorzichtig in het zacht geworden vlees.
Je peutert en trekt aan de huid. Laag voor laag laat ze los. De kuitspieren ontbloten zich.
Je huid krult zich op tot boven je knieen, en krult zich verder langs de bovenbenen, langs de buik op omhoog.
Je buik en rugspieren raken ontbloot. De huid laat verder los tot aan je nek, je vingers glijden voorzichtig onder je haar,
je voelt de hele massa onrustig op je hoofd.
Je pakt je schedel vast, je drukt erop, je omvat de hersenpan met al je vingers en trekt de hoofdhuid snel onder je haren weg.
Je ontdekt het mooie glanzende met bloedvaten doorlopen schedelbeen, je streelt het met de toppen van je vingers.
Je handen drukken zich door het gewelfde been en de achterhoofdschedel.
Je vingers dringen voorzichtig in de hersenwindigen door. De hersenvliezen breken, het ruggenmerg stroomt weg.
Je handen dompelen zich onder in de zachte hersenhelften en dalen af naar het strottehoofd.
Van onder uit je longen ontsnapt plotseling een gelukzalige schreeuw tot barstens toe.
Snel grijp je het strottenhoofd. Je fixeert deze gelukzaligheid in je keel.
De luchtpijpen bollen op en zetten uit naar alle kanten.
Het kietelt tegen je verhemelte, de druk op je longen wordt groter en groter.
Iedere gedachte van akelig koud steen wordt van binnenuit tegen je oogbollen tot gruis gedrukt.
Je trommelvlies raakt gespannen, de hamers slaan heftig op de aambeelden meer en meer steen tot gruis en de cirkelvormige kanalen -de slakkenhuizen- beginnen te draaien, te spinnen, ze tollen.
Je ogen tranen onder de uitzonderlijke druk, het gruis lost op en stroomt weg.
Je houdt je mond stijf dicht, tanden en kiezen op elkaar, tong tegen het verhemelte gedrukt.
Zo sta je een moment. Dan,
Een explosie in je binnenste klinkt dof door naar buiten. Je handen slaan los.
De lucht ontsnapt uit je longen, brengt de longblaasjes tot trillen en daalt met krachtige schokken spiraalsgewijs naar beneden af tot in de maag, schokt zich door de twaalfvingerige darm, wringt zich door alle kronkelingen, stoot heftig tegen de wanden, bonkt tegen alle organen...
En als de druk groter en groter wordt, wordt het plotseling zwart in je oogholtes, zwart op de trommelvliezen en zwart in het strottehoofd. Je armen en benen hangen eerst slap, raken dan los en vallen van het lichaam.
Je nek buigt zich en raakt los van de romp.
Een warm lichaam ligt daar in stukken.
Je verzamelt handen vol haar, daar ligt je neus, je lippen, je gezicht is verstrooid.
Je herkent eerst je ene arm, dan je andere.
Je vindt je beiden borsten, je keel, je dijen, je knieen, alles nog heel.
Je ontdekt je oren, er lopen bloedtranen over je wangen. Je likt elk met bloed besmeurde stukje schoon.
Je delen verenigen zich, er ontbreekt geen enkele vinger, nog geen stompje.
Dan begin je gelukzalig te ademen . Je voelt de adem van gelukzaligheid stromen; door je neus, door je mond, door je keel naar de longen.
Nieuw leven haast zich tintelend je voetzolen binnen. Je jaagd het op, door je benen omhoog.
Via de ruggemerg schiet het krachtig door naar de hersenen.
Dit leven verzamelt zich als een kolkende bron, drukkend gloeiend onder en tegen je schedel.
Je schedel begint te tintelen.
De tinteling trekt opgewonden door naar de slapen, waar de volgestroomde aders beginnen te kloppen.
Ze kloppen de tinteling ritmisch door naar voren, het marcheert juigend via de zenuwen naar het netvlies. Het concentreert zich, focust zich rond de iris.
Je voorhoofd wordt warm.
Nieuw leven trappelt vurig achter je oogleden.
Je oogleden beginnen te trillen. Van vreugde veren ze op en.....

HET SMOELEN GEVECHT

Een bewerking van een fragment uit de roman Ferdydurke van Gombrowicz, waarin twee personen in een zgn. smoelengevecht verwikkeld zijn. Hoewel dit smoelengevecht binnen deze roman al grotesk en natuurlijk literair van opzet is, heb ik een podium bewerking gemaakt die opening laat voor improvisatie. De acteurs Niels Cotterink en Ignas te Wiel spelen twee acteurs die dit smoelengevecht als een script repeteren. Ze spelen ieder een personage uit de tekst en moeten samen tot een enscenering komen. Iedere in werkelijkheid onspeelbare –namelijk typisch literair- regieaanduiding (bv: zijn gezicht vertrok in alle kleuren van de regenboog) wordt gezien als iets dat vanzelfsprekend door goed en verfijnd acteerwerk letterlijk verkregen kan worden. De acteurs raken in conflikt over één bepaalde gezichtsuitdrukking. De één vindt de ander een botte boer die er niets van snapt. De ander laat zich intimideren en zo ontwikkelen de verhoudingen zich tot meester en leerling. Over de rug van de geintimideerde leerling toont de meester ons zijn kunst en doet in een monoloog verslag van zijn levensvisie waarin de kunst van de verfijnde gezichts- of gelaatsuitdrukking zich tot absurde proporties heeft ontwikkeld.; nl. een vermogen om zo goed en natuurlijk mogelijk het geliefde gezicht van de heersende norm te weerspiegelen.